Guus Köster: "Transparant communiceren over risico's en rendementen"

Er komen steeds meer lokale initiatieven die met geld van burgers collectief energie opwekken. Een goede ontwikkeling, maar enige voorzichtigheid is wel geboden. De initiatieven vallen veelal niet onder toezicht van de AFM, terwijl ze wél complexe diensten en producten aanbieden. Worden burgers wel volledig en voldoende geïnformeerd over zaken als rendement en financiële risico’s?

Stel: een initiatief wil via de postcoderoosregeling tweehonderd zonnepanelen op het dak van een lokaal bedrijf leggen. Om burgers te overtuigen om te investeren worden toekomstige rendementen nét iets rooskleuriger geschetst en wordt bepaalde informatie – bijvoorbeeld over de matige conditie van het dak – achtergehouden. Mag dit? In theorie wel. Hoort het bij goed huisvaderschap? Duidelijk niet. Hoe kun je dit soort uitwassen voorkomen? Door zorgvuldig en transparant te communiceren met de doelgroep.

Dit was ook het uitgangspunt van energiecoöperatie EnergieRijk Voorst bij de plaatsing van vierhonderd zonnepanelen op het gemeentehuis in Twello waar ik als coöperatie-expert bij betrokken was. We hebben een brochure gemaakt waarin alle informatie staat die een burger nodig heeft om een gefundeerde beslissing te kunnen nemen over de investering. Dat begint met informatie over hoe een coöperatie werkt en wat het betekent om gezamenlijk te investeren in een project. Vervolgens leggen we heel duidelijk uit welke kostenposten er zijn, ook op het gebied van organisatie, hoe de baten zijn opgebouwd, welke uitgangspunten daarbij horen. Welke risico’s er zijn en hoe we die hebben gemitigeerd.

Een dergelijke brochure is niet verplicht, maar zou het mijns inziens wél moeten zijn. Dat betekent niet dat je een dikke prospectus moet opstellen waarin alle ins en outs van het project staan. Dat gaat te ver. Mijn ervaring is dat het al snel te ingewikkeld wordt en mensen door de bomen het bos niet meer zien. Maar het is wél belangrijk dat er een goed basisdocument is waarin alles helder staat uitgelegd. Ook de minder positieve zaken. Een overzichtelijk document van vier A4’tjes gericht op de investerende burger, inclusief een informatienummer voor burgers die extra verdieping zoeken. Een coöperatie heeft immers een morele verplichting aan haar geldschieters.

Verplichtingen om risico’s en rendementen te communiceren schrikken af, maar zijn noodzakelijk. De duurzame energietransitie vereist immers een flinke toename van het aantal burgers dat meedoet in dergelijk coöperatieve initiatieven. Met transparante communicatie voorkomen we dat burgers stoppen met investeren, mocht er onverhoopt ergens wél een keer iets grondig misgaan. Coöperaties dragen hiervoor samen de verantwoordelijkheid!