Maya van der Steenhoven: "Doorgaan met massaal huizen verwarmen met aardgas is dom"

Nederland moet in 2050 CO2 neutraal zijn. Dat betekent dat we een uitdaging hebben om pak hem beet 95% van onze opwek te verduurzamen, 30% te besparen en 25% van de energie niet langer ongebruikt weg te gooien. Hoe gaan we aan de slag in de gebouwde omgeving? Een ding is zeker: doorgaan op de huidige voet, standaard verwarmen met aardgas, dat kan niet meer.

Kostenefficiënt

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (RLI, Rijk zonder CO2: naar een duurzame energievoorziening in 2050) in haar advies naar EZ al de voorzet gegeven om in ieder geval te beginnen om de gebouwde omgeving in 2035 CO2 neutraal te maken. Voor RLI is het duidelijk dat dit kan. CE Delft laat in haar recente publicatie 'Klimaatneutrale gebouwde omgeving 2050' zien dat om dit op een kostenefficiënte manier te doen, alle beschikbare maatregelen moeten worden ingezet.

Door buurten in 12 typen op te delen afhankelijk van bouwjaar, type woning, bebouwingsdichtheid deelt CE Delft wijken in als "groen gas wijk", "warmte wijk" of "all-electric wijk". Overigens niet zonder dat zij overal een besparing van gemiddeld 25% heeft doorgevoerd. Vervolgens komt het adviesbureau tot de conclusie dat ruwweg 25% van de huizen op groen gas kan, 25% van de huizen all-electric en 50% van de huizen op collectieve warmte (groot- en kleinschalig).

Dik tevreden

Over deze theoretische indeling kunnen we discussiëren tot we een ons wegen. Maar zijn de percentages in het rapport nou echt relevant? Wat nou als we de systematiek gewoon eens gaan toepassen om in wijken keuzes te maken voor andere maatregelen dan voor gas? En de keuze voor deze maatregelen door gemeenten en bewoners laten maken op basis van goede informatie? Dan wordt er vast wel van de theoretische indeling in percentages van CE Delft afgeweken. Als er maar gekozen wordt en aan de slag gegaan wordt, ben ik dik tevreden. Want elke keuze voor groen gas, all-electric of warmte is een keuze waarbij we minder aardgas gaan gebruiken.

In Zuid-Holland zijn we hiermee begonnen. Om te bepalen in welke wijken we van aardgas af kunnen, maken we voor iedere gemeente een warmte-koude atlas. Deze kaart geeft een overzicht van alle mogelijkheden. Waar liggen de bestaande warmtenetten, waar zitten de grote lokale warmte overschotten, welke wijken komen in aanmerking voor nul op de meter, en waar zijn er mooie plekken voor zonnecentrales? Deze kaart geeft het benodigde inzicht. Nog veel belangrijker is het proces erna. Gemeenteambtenaren, raadsleden, netbeheerders, grote aanbieders en vragers van warmte, woningbouwcorporaties en burgers via coöperaties of wijkverenigingen gaan met deze kaart om de tafel zitten. Zij gaan met elkaar het gesprek aan. Netbeheerders geven aan welke wijken op de rol staan voor vervangingsinvesteringen van het gasnet en zo bepalen zij met elkaar of dat wel gebeurt. Weer een gasnet voor de aankomende 50 jaar?

Concurrentie

Als alle partijen het met elkaar eens worden over welke wijken van gas af kunnen en met welke maatregelen, of misschien zelfs wel met een keuze aan maatregelen, dan kan er van start worden gegaan. De gemeente kondigt aan in welke wijken de gasnetten op termijn niet meer worden vervangen en legt daarbij uit welke nieuwe keuzes de bewoners hebben bij het vervangen van hun CV ketel. Mij lijkt het dat installateurs en coöperaties wel raad weten met een dergelijke uitdaging en de wijk zullen helpen met voorlichtingsavonden en mooie aanbiedingen voor duurzame alternatieven. Als in een wijk de keuze ontstaat tussen warmte en all-electric, zou er een daadwerkelijk concurrentie kunnen komen tussen de partijen waarbij prijs, duurzaamheid en comfort de klant bepalend zullen zijn.

Niet erg

Zullen we altijd de verstandigste technische keuze maken? Nee, af en toe zal er een wijk all-electric worden die beter op warmte had gekund en vice versa. Is dat erg? Wat mij betreft niet. Laatst hoorde ik Siward Zomer, voorzitter van ODE Decentraal en De Windvogel, in een discussie het volgende zeggen: "Dit is geen technische transitie. Dit is een sociaal maatschappelijke en economische transitie." En hij heeft gelijk. Uiteindelijk moet de huiseigenaar er enthousiast van worden. En wie weet welke businessmodellen er voor warmtetoepassingen nog gaan komen in de toekomst. Laten we dat nou eens aan de markt overlaten door innovaties en klantverleiding te stimuleren.

Prachtig

En over domme keuzes gesproken. Prachtig gas dat je tot 1500° Celsius kan verhitten om in hoogwaardige industriële processen in te zetten of elektriciteit van te maken, datzelfde gas gebruiken om massaal huizen tot 20°te verwarmen, veel dommer dan dat kan een keuze niet zijn.

bron: Energiepodium.nl