Onderzoek naar de beleving rondom windturbines

Geluidsoverlast, een verpest landschap en slagschaduw van de wieken: het zijn veelgehoorde klachten over windturbines. Maar hebben omwonenden daar nou écht last van? Dat is wat Ruimtelijke Ontwikkeling-student Elise Olde Monnikhof in het kader van haar afstuderen onderzocht in opdracht van het lectoraat Duurzame Leefomgeving van de Hogeschool Saxion.

Hoi Elise, wat heb je precies gedaan?

“Om bij het begin te beginnen: we zitten midden in de energietransitie en dat is een hot item. Het heeft voor iedereen gevolgen. Maar hoe is het nou écht? Hebben mensen die naast een windturbine wonen daar echt last van? Wat klopt er van die negatieve publiciteit? Alleen mensen die er last van hebben komen aan het woord in de praatprogramma’s, maar de buurman die nergens last van heeft, zie je nooit op televisie. Het was aan mij om te polsen hoe het is rond de windturbines in Deventer: ervaren de mensen daar lasten of zijn ze vooral positief?”

Hoe heb je dat aangepakt?

“Ik heb eerst gekeken naar het proces dat voorafging aan het plaatsen van de windturbines. Daar was veel over te doen en de berichtgeving was behoorlijk negatief. Toen ben ik gaan kijken hoe dat proces precies is gegaan. De communicatie was inderdaad een struikelblok: de gemeente heeft verkeerde aannames gedaan en het dorp Epse is nergens bij betrokken. Dat kwam als een klap bij hen binnen, want opeens bleken er windturbines te komen. Vervolgens heb ik de feitelijke effecten van zo’n windturbine opgesteld, zoals geluid en veiligheid, en ben ik langs buurtbewoners en bedrijven in Deventer en Epse gegaan om te checken of die effecten er inderdaad zijn of dat er een verschil is in beleving. Je verwacht bijvoorbeeld klachten over geluidoverlast en de slagschaduw (de schaduw van de wieken die constant langskomt, red.).”

En wat was de uitkomst van je onderzoek?

“Die was niet helemaal wat ik verwacht had. Als je kijkt naar geluid, waar feitelijk gezien de meeste problemen mee zouden moeten zijn, ondervinden mensen daar helemaal geen last van. Sommigen vonden het zelfs een aangenaam geluid. Dat was best grappig: een tegenovergestelde beleving van het effect. De slagschaduw vonden mensen minder prettig en vooral bedrijven hebben daar last van. Je ziet dat er zonneschermen worden geïnstalleerd of mensen thuis gaan werken. Ze anticiperen er wel op, maar vooral gedwongen. Verder stond er groot in de krant dat het niet veilig was en mensen zich niet veilig voelden – er is ooit ergens eens een wiek afgeknapt – maar kwam uit mijn onderzoek dat mensen zich helemaal niet onveilig voelen. Wat ook opviel is dat mensen niet op de hoogte waren van de mogelijkheid om financieel te participeren: mensen kunnen groene stroom afnemen en zo profiteren van de voordelen. De informatieverstrekking daarover was beperkt.”