Postcoderoosregeling: Locatie-aspecten

De locatie-afhankelijke aspecten variëren per type project en projectlocatie. De volgende vragen zijn relevant:

• Wat is de optimale/ mogelijke zon-oriëntatie?
• Zijn er obstakels die schaduw geven? Kunnen er in de loop van de tijd obstakels bijkomen (hoog gebouw, uitgroeiende bomen)?
• Bij een bestaand dak: wie is de eigenaar? Vestigen van recht van opstal.
• Is het dak sterk genoeg om de panelen en constructie te dragen?
• Wanneer is onderhoud nodig? Hoe lang gaat het huidige dak nog mee? Is onderhoud gemakkelijk uit te voeren?
• Wat is het beleid en wat zijn de bestemmingsplannen van de lokale overheid?
• Ligt er een bestaand kabeltracé waarop kan worden aangesloten en heeft deze voldoende capaciteit voor de installatie? Ligt er een transformatorhuis in de buurt?
• Wat is de draagkracht van het veld, hoe dient het systeem gefundeerd te worden?
• Houd rekening met mogelijkheid om te maaien / begrazen. En zorg bij begrazing ook dat de leidingen zeer zorgvuldig zijn weggewerkt zodat dieren er niet bij kunnen.

Het recht van opstal is een beperkt recht waarbij de rechthebbende (de coöperatie) gebouwen of werken (installaties) mag aanbrengen op de onroerende zaak van een ander (gebouw of land), waarbij deze niet automatisch eigendom worden van de eigenaar van de onroerende zaak. Met een recht van opstal kan die rechthebbende (bijvoorbeeld de coöperatie) dus zonnepanelen of een windmolen in eigendom hebben zonder dat hij eigenaar is van de grond of het gebouw waarop ze staan.

Lees voor meer informatie de veelgestelde vragen over Juridische Aspecten’ 

Bij het realiseren van een windmolen / park zijn de volgende wetten en regels van belang:

• Wet ruimtelijke ordening (Wro)
• Wet milieubeheer
• Milieueffectrapportage (MER)
• Woningwet
• Natuurwetgeving
• Waterwet
• Overige wet- en regelgeving, bijvoorbeeld in verband met vliegverkeer en radarposten.

Dat is zeer verschillend. Wij adviseren contact op te nemen met het Steunpunt Vergunningsverlening Bio-energie via Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.

Een postcoderoos is het gebied van aangrenzende postcodes waarin de productie-installatie ligt. Leden van een coöperatie of VvE die gezamenlijk eigenaar zijn van een productie-installatie en wonen binnen dit postcoderoosgebied hebben - volgens de regeling Verlaagd Tarief - recht op een verlaagd tarief (korting) voor de energiebelasting.

De postcoderoos is het postcodegebied waarin de productie-installatie ligt, plus de direct daaraan grenzende postcodegebieden (gebieden waarin alle postcodes dezelfde vier cijfers hebben). Ook postcodegebieden die alleen raken met een 'punt' horen bij de postcoderoos. De productie-installatie kan in het midden van de zogenoemde postcoderoos liggen maar mag ook in een van de 'blaadjes' van de postcoderoos gerealiseerd worden. Dit maakt het voor coöperaties mogelijk om ook locaties voor energieopwekking in de randen van de postcoderoos te benutten (in de wandelgangen wordt soms ook gesproken over de postcoderups). Leden kunnen profiteren van de belastingkorting als ze in de postcoderoos van de productie-installatie wonen.

De opwekinstallatie mag zowel in de 'roos' (het midden) als in de 'blaadjes' van de postcoderoos liggen. Dit geeft de mogelijkheid om 'te spelen’ met welke postcodes in je postcoderoosgebied van je project liggen (en dus welke wijken mee kunnen doen). 

Zie het onderstaande voorbeeldkaartje:

Stel je hebt een dak gevonden voor je zonne-installatie in postcodegebied 4507. Dan heb je de keuze om je exacte postcoderoosgebied zelf te kiezen:

1. je kiest de locatie in de roos (het midden) van het postcodegebied, dan doen de aangrenzende postcodes 4510, 4513, 4515, 4508, 4501 en 4503 mee.
2. Je kiest de locatie van de installatie (4507) in een blaadje van het postcodegebied en kiest 4501 als het midden (de roos) van het pcr-gebied, dan doen de aangrenzende postcodes 4508, 4527, 4524, 4525, 4505, 4504, 4503 en 4507 (waar je installatie ligt) mee.

 Door te kiezen of je je opwekinstallatie in de roos of juist in 1 van de blaadjes spelen kun je dus zelf (deels) bepalen welke postcodes aan je project kunnen deelnemen. Je kunt zo bijvoorbeeld zorgen dat juist een specifiek postcodegebied met veel bewoners mee kan doen ipv een andere postcode met minder bewoners, om zo meer mensen deel te kunnen laten nemen aan het project.

Voor een postcodekaart van Nederland verwijzen we naar PICO een dienst van Geodan. Je kunt hier op een kaart de postcodes zien die tot het postcoderoosgebied van je project behoren. Ook is het mogelijk om bijvoorbeeld in een bepaald gebied gekoppeld het energieverbruik van de bewoners te zien. Zo kun je de meest gunstige postcoderoos voor je project bepalen. 

Op de website van het CBS kun je meer inzicht krijgen in bijvoorbeeld aantallen huishoudens per postcodegebied. Zie http://www.cbsinuwbuurt.nl/. 

De Belastingdienst gaat uiteindelijk over de goedkeuring van de postcodegebieden. Check – bij twijfel – of het postcoderoosgebied voor je installatie bij de belastingdienst akkoord is.

Wanneer een stuk water tot het grondgebied van een gemeente behoort kan die gemeente daar 'Adresseerbare Objecten' aanwijzen. PostNL kent vervolgens een postcode toe. Water vormt geen postcodeloze zone tussen het vasteland. Voor de toepassing van het verlaagd tarief betekent dit dat sprake is van direct aangrenzende viercijfergebieden.  Dit is o.a. te zien op de 4-cijferige postcodekaart van Spotzi.  Zoals u hieronder kunt zien grenst postcode 4301 aan 4486.

Ja, die wijzigt wel eens. Doordat er woonwijken bij komen en postcodes te vol raken. Als coöperatie krijg je de aanwijzing op basis van de geldende postcodekaart in het jaar dat de aanvraag is gedaan. Ook al wijzigt de kaart daarna, dan gelden voor de rest van de tijd nog steeds de postcodegebieden ten tijde van de aanwijzing.

In eerste instantie zijn de coöperatie en de leden verantwoordelijk voor het voldoen aan de eis met betrekking tot de postcoderoos. In de ledenverklaring zal moeten worden opgenomen dat het lid gevestigd is in de betreffende postcoderoos. De Belastingdienst zal dit steekproefsgewijs controleren en hier op handhaven.

Lees over de inhoud van de ledenverklaring. 

Er heeft een uitgebreide discussie plaats gevonden over deze afbakening. De doelstelling was om lokale initiatieven te bevorderen. Verschillende varianten zijn de revue gepasseerd. Een puur afstandscriterium zou onwerkbaar zijn. Per woning zou telkens moeten worden vastgesteld wat de afstand tot de productie-installatie is. Daarbij zouden dunbevolkte gebieden in het nadeel zijn omdat er zich binnen de toegestane afstand tot de installatie veel minder potentiele aansluitingen liggen. De postcode waarin de aansluiting van een installatie of een woning is gelegen is een objectief gegeven. Het is eenvoudig te achterhalen voor zowel (potentiële) deelnemers aan de regeling als voor coöperaties, energiebedrijven en Belastingdienst.

De gemeentegrens als basis voor ‘lokaal’ initiatief lijkt slechter verdedigbaar uit oogpunt van gelijke behandeling, gezien de grote verschillen in omvang en inwonertal tussen gemeenten onderling. Daarbij komt dat gemeentelijke herindelingen voor coöperaties tot problemen zouden kunnen leiden. Verder zou bij een keuze voor gemeentegrenzen enerzijds het lokale niveau in veel gevallen worden overstegen, terwijl anderzijds inwoners aan de rand van een gemeente niet zouden kunnen meedoen aan projecten in buurgemeenten waar zij praktisch naast wonen.

Voor gevallen waarvoor de postcoderoos tot onaanvaardbare situaties leidt, zou in overleg met de wetgever een oplossing kunnen worden gezocht: 
In een aantal gevallen zou men een beroep op de hardheidsclausule kunnen doen. De hardheidsclausule kan echter alleen worden toegepast als een strikte toepassing van de wet tot uitzonderlijk harde gevolgen zou leiden. En die door de wetgever niet zijn voorzien toen de wet werd gemaakt. Als hij het wel zou hebben voorzien, zou hij er een regeling voor hebben getroffen. Er wordt dan ook heel terughoudend met de hardheidsclausule omgegaan, o.a. vanwege de rechtszekerheid.
Een verzoek om toepassing van de hardheidsclausule kan worden gericht aan de staatssecretaris van Financiën. Team Brieven en Beleidsbesluiten behandelt deze verzoeken. Een afwijzing is niet vatbaar voor bezwaar of beroep.