HIER Lokale Energie Monitor 2021: Fikse stijging aantal leden energiecoöperaties

In vijf jaar is het aantal leden van energiecoöperaties meer dan verdubbeld. Dat blijkt uit de zevende Lokale Energie Monitor van klimaatstichting HIER, die tijdens het Evenement HIER opgewekt wordt gepresenteerd op 30 maart. Koning Willem-Alexander onthult dan het huidige aantal leden van energiecoöperaties: bijna 112.000. Inmiddels wekken de projecten genoeg energie op voor 380.000 huishoudens (65.000 via zon en 315.000 via wind).

Afgelopen jaar kwamen er 39 nieuwe lokale energie coöperaties bij, waarmee de teller totaal op 676 staat. De groei neemt al een aantal jaren af, in 84 procent van de gemeenten is inmiddels één of meer coöperaties actief. Het aantal leden blijft echter nog steeds stijgen; van 51.000 in 2016 tot bijna 112.000 eind 2021. Het ledenaantal per coöperatie neemt dus gemiddeld toe. De trend van kwantiteit naar kwaliteit zet zich zo verder door.

Gijs Termeer, directeur bij klimaatstichting HIER: “Energiecoöperaties worden steeds meer een volwaardige partner in de energietransitie, dat hebben ze wel bewezen de afgelopen tien jaar. Ze zijn volwassen geworden en actief op de volle breedte: van deelmobiliteit tot energiearmoede, opwek en warmtetransitie. Met de groei in het aantal leden zien we dat er een steeds breder publiek betrokken raakt. Als we willen dat de energietransitie slaagt, hebben we energiecoöperaties hard nodig.”

Coöperatief zonvermogen verdubbelt komende jaren

Afgelopen jaar steeg het aantal operationele zonne-energieprojecten van coöperaties naar 927. Daarbij zitten er nog 365 projecten in de pijplijn, wat betekent dat het coöperatief zonvermogen de komende jaren ruim zal verdubbelen: van 217 MWp (65.000 huishoudens) naar 450 MWp.

Termeer: “We zien dat er veel plannen voor zonprojecten in 2020 en 2021 in de wacht stonden. De nieuwe subsidieregeling voor coöperatieve energieopwekking is in maart 2021 opengesteld, en er is ook direct massaal op ingetekend.” Verreweg de meeste zonneprojecten zijn gerealiseerd op daken (93%), hoewel er ook dertien nieuwe collectieve zonnevelden in gebruik zijn genomen (totaal nu 61).

De teller staat bij Enschede Energie op achttien zonnedaken. Er zit nog veel in de pijplijn, waaronder een overname van een groot zonnedak op drie hangars bij vliegbasis Twente en nog drie zonneparken.

Grootste toename windvermogen sinds 2015, warmteprojecten komen eraan

Het coöperatieve windvermogen is in 2021 met 35 procent toegenomen ten opzichte van het jaar ervoor, de grootste toename sinds 2015. Dit levert aan windstroom ongeveer 947 miljoen kWh per jaar op, vergelijkbaar met het elektriciteitsverbruik van 315.000 huishoudens. Daarnaast zit er nog 75 MW in de pijplijn.

Termeer: “In 2021 zijn twaalf nieuwe windparken in gebruik genomen. Er komen ook steeds meer warmte-initiatieven, maar deze bevinden zich nog bijna allemaal in een vroeg stadium. Totaal zijn er nu ongeveer honderd actieve projecten, waarvan twee zijn gerealiseerd en vier in aanbouw.

Windpark Kookepan in Limburg had vijf jaar nodig om van tekentafel tot productie te komen. Het is volledig in eigendom van leden van de coöperatie Leudal Energie. Ongeveer 150 leden zorgden voor het benodigde eigen vermogen van 2,2 miljoen euro. Dit was in 2020 binnen vier maanden opgehaald.

Meer duurzame energie met beperkte infrastructuur

Om netten te ontlasten experimenteren coöperaties bijvoorbeeld met cablepooling, waarin ze de aansluiting voor wind- en zonneparken combineren op één aansluitlocatie, en met directe levering aan een grootverbruiker in de omgeving. Siward Zomer, coöperatief directeur bij Energie Samen: “Samen met de coöperaties brengen we zo lokale vraag en aanbod bij elkaar. Zodat burgercollectieven een nog grotere en noodzakelijke rol kunnen spelen in de energietransitie en -markt.”

Verzameltabel Lokale Energie Monitor 2021

LEM verzameltabel — *Klik op de afbeelding om hem te vergroten*

Over de Lokale Energie Monitor

Met de Lokale Energie Monitor meet klimaatstichting HIER al zeven jaar de impact van lokale energiecoöperaties in Nederland. De Lokale Energie Monitor is een gezamenlijke uitgave van HIER en RVO. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Anne Marieke Schwencke, met medewerking van regiopartners.

Download de Lokale Energie Monitor 2021

Alle info over de Lokale Energie Monitor

Over HIER

HIER is een stichting die mensen in beweging brengt om iets te doen aan het klimaatprobleem. Precies dáár waar je altijd bent: hier. Of je nu in huis aan de slag wil, met de buurt zelf energie gaat opwekken of de CO₂-uitstoot op het werk wil verminderen. HIER is initiatiefnemer van onder andere HIER opgewekt, de CO₂-Prestatieladder en de Climate Comedy Night. Kijk voor meer informatie op hier.nu.

Foto: Jurriaan Hoefsmit